Το “σοσιαλιστικό” υπερσαμπουάν

Ας υποθέσουμε ότι το σαμπουάν για τα μαλλιά είναι ένα αγαθό απαραίτητο για την ευημερία της κοινωνίας. Κατ’ επέκταση δεχόμαστε ότι κάπως πρέπει να παράξουμε ικανή ποσότητα σαμπουάν για να είναι χαρούμενοι οι πολίτες. Υπάρχουν, χοντρικά, οι εξής 2 προτάσεις παραγωγής:  «αυτή-που-ευθύνεται-για-ό,τι-χαζεύεις-τώρα-στα-ράφια-του-σουπερμαρκετ», ας την πούμε (Α) και η άλλη πρόταση (Β), ας την πούμε «σοσιαλιστική».

Α)  Έχεις εταιρείες παραγωγής σαμπουάν (στην Β. Αμερική το Ν είναι της τάξης των μερικών εκατοντάδων) που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για μεγαλύτερα μερίδια στην πίτα της αγοράς και στα κέρδη (βέβαια τις Ν αυτές εταιρείες, σε μια μονοπωλιακή φάση του καπιταλισμού όπως η σημερινή, τις ελέγχουν Κ κολοσσοί, – πχ η Procter&Gamble που ελέγχει χαλαρά τις μισές – αλλά αυτό είναι άλλη κουβέντα ). Κάθε εταιρεία, σε γενικές γραμμές, είναι υποχρεωμένη να παρέχει – για λόγους ανταγωνισμού – και αρκετά διαφορετικά υποείδη σαμπουάν. Το αποτέλεσμα είναι να πηγαίνεις στο σουπερμαρκετ και να έχεις μια υπερπληθώρα επιλογών σαμπουάν για τα μαλλιά, κάτι που βιώνουμε όλοι, τουλάχιστον, στις δυτικές χώρες.

Β) Έχεις μια μόνο «εταιρεία» () που παράγει ένα υπερσαμπουάν για όλους. Προφανώς το υπερσαμπουάν θα έχει υποείδη για τους διάφορους τύπους λαικών μαλλιών. Έτσι θα έχεις υπερσαμπουάν για ξηρά, σγουρά, βαμμένα κόκκινα, ανύπαρκτα μαλλιά. Άντε και με ένα διαφορετικό χρώμα στο μπουκάλι και σε δυο-τρια αρώματα. Και μόνο αυτά.

Τί πλεονεκτήματα έχει το Β) έναντι του Α); Πολλά και αυταπόδεικτα:

1. Μπορείς πολύ πιο εύκολα να ελέγξεις επιστημονικά και επαρκώς την ποιότητα και καταλληλότητα των προιόντων. Να κάνεις όσα δερματολογικά ή άλλα τεστ χρειάζεται για να προσφέρεις το καλύτερο σαμπουάν έβερ στο λαό. Αντί να έχεις Ν ανταγωνιστικά τμήματα R&D να βελτιώνουν τα σαμπουάν έχεις ένα και καλό.
2. Μπορείς πολύ πιο εύκολα να ελέγξεις την παραγωγή ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες σε σαμπουάν χωρίς να χεις την υπερπροσφορά και υπερσυσσώρευση προιόντων που έχεις σήμερα.
3. Μειώνεις δραματικά τα κόστη παραγωγής. Πέρα απο το αυτονόητο ότι δεν έχεις Ν διαφορετικές εταιρείες να φτιάχνουν Ν «διαφορετικά» προιόντα για μπούκλες (άλλα εργοστάσια,σύσταση, μπουκαλάκια κτλ), έχεις μηδενικά κόστη διαφήμισης και προώθησης των προϊόντων.  Είναι γενικώς παραδεκτό ότι στους περισσότερους κλάδους το κόστος του μάρκετινγκ έχει ξεπεράσει προ πολλού το πραγματικό κόστος παραγωγής.
4. Με βάση τα παραπάνω, θα μείωνες επίσης δραματικά την καταλήστευση της γης και την κατασπατάληση πόρων.
5. Γλυτώνεις χρόνο και «άγχος» απο την προσπαθεια επιλογης του «καλύτερου» σαμπουάν στα ράφια. Επίσης γλυτώνεις ποδαρόδρομο μεσα στο σουπερ μαρκετ γιατί οι διαστάσεις του χώρου μειώνονται αναγκαστικά λόγω λιγοτερων προιόντων.
6. Οι λίστες με τα ψώνια γίνονται κατα πολύ μικρότερες (και γαμώ τα compression λεμε). Γράφεις σαμπουάν και ξέρεις ρε παιδί μου τί εννοείς. Δε χρειάζεται να προσθέσεις απο δίπλα μάρκα/χρώμα μπουκαλάκι κτλ.

Προφανώς τα παραπάνω προυποθέτουν ότι η «εταιρεία» που παράγει το υπερσαμπουάν έχει ως πρωταρχικό κριτήριο την ευημερία των τριχών του κοινωνικού συνόλου και όχι την άντληση κερδών, όπως θα συνέβαινε πχ με ένα μονοπώλιο στον καπιταλισμό, είτε κρατικό είτε ιδιωτικό.

Τί πλεονεκτήματα έχει το Α) έναντι του Β)? Κατα τη γνώμη μου κανένα αλλα για να το παίξουμε αντικειμενικοί ας παραθέσουμε δυο-τρια χωρίς καμία υπεράσπιση. Αυτή την αφήνουμε στους απολογητές του συστήματος:

1. Δίνει στον καταναλωτή μια αίσθηση ελευθερίας επιλογής συνδεδεμένης άρρηκτα με τη δημοκρατία στην οποία ζεί και αναπνέει.  Βλέπεις τη βιτρίνα τίγκα στα πολύχρωμα και –κυρίως- διαφορετικά σαμπουάν και μαστουρώνεις απο ευτυχία.Ωραίο θεματάκι για έκθεση ιδεών στο γυμνάσιο αλλά μέχρι εκεί.
2. Μέσα απο τον ανταγωνισμό των εταιρειών βελτιώνονται τα προϊόντα τους. Επίσης ασχολίαστο.
3. Δε βρήκα τρίτο, όποιος βρεί τον κερνάω γλυκό υποβρύχιο. Απ’ το καλό, όχι αυτό που γέρνει.

Εδώ τελειώνει η διεξοδική «ανάλυση» που κάναμε για τα σοσιαλιστικά υπερσαμπουάν. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να φέραμε την ανάλυση λίγο στα άκρα, αλλά το κάναμε μόνο και μόνο για να φανεί πιο έντονα το παράλογο της παρούσας κατάστασης (Α) και τα θετικά που μπορεί να έχει μια λύση (Β). Μπορείτε, έτσι για πλάκα, να σκεφτείτε άλλα προιόντα και να παίξετε το ίδιο υποθετικό παιχνίδι επεκτείνοντας το παράδειγμα του σαμπουάν. Μπορείτε, για παράδειγμα, να κάνετε την ανάλυση για αυτοκίνητα (τί δε θα μπορώ να επιλέξω μεταξύ μπέμπας και μερτσέντας;), για τράπεζες και ό,τι άλλο τραβάει η όρεξή σας.

Advertisement