Τρόμος κ αθλιότητα του Γ’ Ράιχ – Μπ. Μπρεχτ

Το περασμένο Σάββατο είχα την τύχη να παρακολουθήσω την παράσταση ” Τρόμος και αθλιότητα του Γ’ Ράιχ “ του Μπέρτολτ Μπρέχτ. Η παράσταση ανέβηκε απο την θεατρική ομάδα του ΠΑΜΕ στα κεντρικά του ΚΚΕ στον Περισσό. Το έργο αυτό του Μπρεχτ αποτελείται απο 24 σκηνές-μονόπρακτα, που έγραψε ο Μπρεχτ εξόριστος μεταξύ 1935 και 1939 και περιγράφουν την τρομοκρατία και την άγρια φύση του ανερχόμενου φασιστικού καθεστώτος. Η παράσταση ήταν εξαιρετική, ιδιαίτερα το δεύτερο μέρος στο οποίο και διορθώθηκαν κάποια προβλήματα στον ήχο. Προσωπική αίσθηση είναι πως η παράσταση γινόταν όλο και πιο δυνατή και τα συναισθήματα πιό έντονα όσο πλησίαζε το τέλος. Εκεί που θα περίμενε κανείς να βγαίνει η κούραση, κυλούσαν δάκρυα κ υψώνονταν γροθιές.

Το τελευταίο μονόπρακτο πέρα απο το τέλος έφερε και την κορύφωση της παράστασης. Ήρθε να απαντήσει στις αμφιβολίες και την αδυναμία που μπορεί να νοιώθουμε κατά καιρούς μπροστά στις δυσκολίες και τα βουνά που υψώνονται (ή που νομίζουμε πως υψώνονται). Αντιγράφω εδώ, απο τη μετάφραση της Αγγέλας Βερυκοκάκη (Εκδόσεις Κάλβος-Αθήνα 1970), το μονόπρακτο υπ’ αριθμόν 24 και τίτλο “Δημοψήφισμα” :

Δημοψήφισμα

Κι όταν τους είδαμε να φεύγουν στη σειρά

με όλη  μας τη δύναμη φωνάξαμε : Παιδιά !

δε θε να πεί κανένας σας το “όχι” :

Δεν είναι δυνατό να μένετ’ ήσυχοι.

Ο πόλεμος που σας τραβάνε, δύστυχοι,

δικός σας πόλεμος δεν είναι, όχι.

Advertisement

Μια φορά κ έναν καιρό, εγεννήθηκ’ έν’ αβγό

(Του εξωτερικού συνεργάτη και φίλου του ιστολογίου Β.Ν.)

Σύμφωνα με ανακοίνωση των Πυρήνων της Φωτιάς, οι τέσσερις νεαροί που κατηγορούνται για τη διπλή ληστεία στο Βελβεντό και δηλώνουν αναρχικοί, δεν είναι μέλη της οργάνωσης. Παρ’όλα αυτά, και πριν η δικαιοσύνη αποφανθεί για το θέμα, μεγάλη μερίδα των ΜΜΕ κάνει ήδη λόγο για σύλληψη αριστερών τρομοκρατών. Οι συλληφθέντες διαπομπεύονται δημοσίως με τη δημοσιοποίηση φωτογραφιών, μετά τον άγριο ξυλοδαρμό τους από αστυνομικούς, ενώ η κοινωνία διχάζεται ως προς τη στάση της απέναντι σε τέσσερις νεαρούς εγκληματίες, στο όνομα των οποίων κατηγορείται και διαβάλλεται ολόκληρη η ελληνική αριστερά. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τη δική μας συνεισφορά στη συζήτηση για το θέμα.

Πριν 35 σχεδόν χρόνια (31/7/1978), η Γενική Ασφάλεια Αθηνών ανακοινώνει την εξάρθρωση φασιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης με τη σύλληψη εννέα ατόμων. Σύμφωνα με την Ασφάλεια, τα μέλη της ομάδας προέβησαν την προηγούμενη τριετία μεταξύ άλλων, σε σπασίματα βιβλιοπωλείων, επιθέσεις κατά κομματικών γραφείων και τοποθετήσεις βομβών. Ανάμεσα στις βομβιστικές επιθέσεις της ομάδας, συγκαταλέγεται η επίθεση στους κινηματογράφους Έλλη και Ρεξ, με δεκάδες τραυματιών, όπως και οι 13 εκρήξεις που συντάραξαν την Αθήνα τη νύχτα της 23/7/1978, τέταρτη επέτειο της μεταπολίτευσης.

Κατηγορούμενοι για «κατάρτιση και συμμετοχή σε τρομοκρατική ομάδα προς διάπραξη εγκλημάτων δι’εκρηκτικών υλών» βρίσκονται οι: Νικόλαος Μιχαλολιάκος (21), Μαριούκλας Αλέξανδρος (19), Παπουτσάς Δημήτριος (22) και Ηλιόπουλος Γεώργιος (22), οι οποίοι κατηγορούνται ότι αφαίρεσαν εκρηκτικούς μηχανισμούς από στρατιωτική μονάδα και τους χρησιμοποίησαν για βομβιστικές ενέργειες. Για συμμετοχή στην ομάδα, υπόθαλψη, γνώση και μη ανακοίνωση στις αρχές, προσάγονται άλλοι πέντε κατηγορούμενοι, και την επομένη άλλος ένας. Η παραπομπή γίνεται σύμφωνα με έναν πρόσφατο νόμο (774/1978), τον πρώτο «αντιτρομοκρατικό» της μεταπολίτευσης. Οι προσαχθέντες κινούνται στους χώρους της νεοφασιστικής οργάνωσης «Κόμμα της 4^ης Αυγούστου» του Κώστα Πλεύρη.

Οι κατηγορούμενοι αρνούνται προφανώς όλες τις κατηγορίες, ενώ τον Ν. Μιχαλολιάκο υπερασπίζεται ο αδερφός του, Ιωάννης Μιχαλολιάκος, αξιωματικός των ενόπλων δυνάμεων. Από τις δηλώσεις του προκύπτουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία: κατά της διάρκεια της θητείας του Ν. Μιχαλολιάκου στη Μυτιλήνη σημειώθηκαν κλοπές στρατιωτικού υλικού, και είχε διαταχθεί Ε.Δ.Ε. για την υπόθεση. Οι έρευνες ήταν άκαρπες. Την ίδια περίοδο ο Ν. Μιχαλιάκος προβιβάστηκε σε έφεδρο ανθυπολοχαγό, παρά το γεγονός ότι ήταν ήδη υπόδικος για τον ξυλοδαρμό δημοσιογράφων στην κηδεία του Ε. Μάλλιου, αρχιβασανιστή της χούντας.

Από τους δέκα συλληφθέντες, παραπέμπονται οι τέσσερις πρώτοι, ενώ οι υπόλοιποι απαλάσσονται με βούλευμα και αποφυλακίζονται. Για τους τέσσερις που έμειναν, το κατηγορητήριο τροποποιείται, και δεν παραπέμπονται με τον αντιτρομοκρατικό, αλλά με το νόμο «περί όπλων και εκρηκτικών» (495/1976). Στη δίκη κρίνονται ένοχοι ο Μιχαλολιάκος και ο Μαριούκλας και τους επιβάλλονται ποινές μόλις 13 και 10 μηνών αντιστοίχως. Ο Μαριούκλας όμως υποβάλλει αίτηση αναίρεσης που γίνεται δεκτή. Η δίκη του επαναλαμβάνεται, και μαζί ξαναδικάζεται και ο Μιχαλολιάκος, παρ’όλο που δεν έκανε αναίρεση. Η ποινή του Μαριούκλα μένει ίδια, ενώ του Μιχαλολιάκου μειώνεται σε μόλις 40 μέρες. Παράλληλα, ο Μιχαλολιάκος δεν δικάζεται ποτέ για τα γεγονότα της κηδείας του Μάλλιου, και τα αδικήματά του παραγράφονται πέντε χρόνια αργότερα. Ο Μαριούκλας εξαγοράζει την ποινή του.

Το καλοκαίρι του ’79, με ερώτηση βουλευτών του ΚΚΕ προς τον υπ. Άμυνας, Ευ. Αβέρωφ, σχετικά με τη συνέχιση της πρακτικής του φακελώματος αριστερών στρατεύσιμων και την αντιπαραβολή της με την περίπτωση του Μιχαλολιάκου, που αν και φασίστας υπερέτησε ως έφεδρος στη Μυτιλήνη, δίνεται η απάντηση από τον υπουργό ότι ο Μιχαλολιάκος έγινε αξιωματικός … κατά λάθος, λόγω κακής πληροφοριοδότησης (που μάλλον ήταν υπερφορτωμένη με το φακέλωμα αριστερών). Το ΠΑΣΟΚ απαντά με ανακοίνωσή του, όπου αναφέρει περιστατικά στα οποία πρωταγωνίστησε ο Μιχαλολιάκος πριν καταταγεί (μεταξύ αυτών και η επίθεση εναντίον των δημοσιογράφων στην κηδεία του Μάλλιου), και τα οποία ήταν γνωστά σε όλους, καταλήγοντας ότι η επιλογή των εφέδρων δεν είναι ούτε αντικειμενική ούτε αμερόληπτη.

Στην απάντησή του στην ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ, ο Αβέρωφ επανέλαβε ότι έγινε απλώς λάθος, όπως είχε ξαναγίνει στην περίπτωση των έξι αναρχικών (!!!) που είχαν γίνει έφεδροι. Φυσικά και κάτι τέτοιο δεν είχε γίνει ποτέ (και μάλλον μοιάζει με επιστημονική φαντασία για τα δεδομένα της εποχής), αλλά ο Αβέρωφ ήταν λάτρης της θεωρίας του «αριστεροχουντισμού», η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ ταύτιζε τους αριστερούς με τους φασίστες (γι’αυτό και ο Αβέρωφ χαρακτηρίζει τον Μιχαλολιάκο «αναρχοφασίστα») για να χτυπήσει το εργατικό κίνημα της εποχής. Η ίδια θεωρία γνωρίζει νέες δόξες στις μέρες μας, μεταμορφωμένη σε «θεωρία των άκρων».

Η συνέχεια της καριέρας του Μιχαλολιάκου και η πορεία της εγκληματικής οργάνωσης που ίδρυσε, περιγράφονται στο βιβλίο του Δ. Ψαρρά «Η μαύρη βίβλος της χρυσής αυγής», που περιέχει και τις πληροφορίες (με πλήρη τεκμηρίωση) για τη φασιστική τρομοκρατική οργάνωση, μέλος της οποίας ήταν ο Μιχαλολιάκος και αρκετοί μετέπειτα χρυσαυγίτες. Παρά την ταυτοποίηση των εκρηκτικών μηχανισμών που είχαν υπεξαιρέσει οι συλληφθέντες με τους μηχανισμούς που χρησιμοποιήθηκαν στις βομβιστικές επιθέσεις (και άρα την αδιάσειστη ενοχή τους για σοβαρούς τραυματισμούς αθώων και πρόκληση ζημιών), ο τελικός απολογισμός των ποινών ήταν 40 μέρες για τον Μιχαλολιάκο και 10 μήνες για τον Μαριούκλα (τους οποίους εξαγόρασε).

Ο Ν. Μιχαλολιάκος σήμερα βρίσκεται στη βουλή ως αρχηγός κοινοβουλευτικού κόμματος, ενώ στο πλούσιο βιογραφικό του συγκαταλέγεται και η θητεία του ως αρχηγού της νεολαίας της ΕΠΕΝ (του κόμματος που ίδρυσε ο Γ. Παπαδόπουλος μέσα από τη φυλακή), θέση στην οποία τον διαδέχτηκε ο σημερινός κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ν.Δ. Μάκης Βορίδης. Ο Ιωάννης Μιχαλολιάκος είχε μια λαμπρή καρίερα στις ένοπλες δυνάμεις, φτάνοντας στο βαθμό του αντιστρατήγου το 2006 και στη θέση του Α’ υπαρχηγού Γ.Ε.Σ.. Ο υφυπουργός Άμυνας που τον τοποθέτησε ήταν ο Βασίλειος Μιχαλολιάκος, μέλος της κυβέρνησης της Ν.Δ. και ξάδελφος του Νικόλαου και του Ιωάννη.

Και έζησαν αυτοί καλά, και εμείς καλύτερα…

Καλό ταξίδι Βαγγέλη..

Βαγγέλη δε σε γνώρισα ποτέ απο κοντά, αν και μας χωρίζουν μόνο 3 χρόνια. μπορεί να σε πέτυχα σε κάποια απο τις λιγοστές πορείες που κατάφερα να κατέβω, μπορεί να σμίξαμε σε καμια αλυσίδα περιφρούρησης. είμαι μακριά βλέπεις κ είναι κ η αθήνα μεγάλη. Σε είδα πρώτη φορά το Φλεβάρη του ’11 στις φωτογραφίες απο τη “σύλληψή” σου.  Ένα ακόμα περιστατικό καταστολής, ένα ακόμα περιστατικό αστυνομικής βίας, μια ακόμη αναίτια σύλληψη διαδηλωτή. Για τη “σύλληψή” είχε μιλήσει κ η γυναίκα σου, περιγράφοντας τα προφανή. Δε θυμάμαι πώς αντέδρασα, θα έσφιξα τη γροθιά μου και θα πήγα παρακάτω στις ειδήσεις της ημέρας.Το πρόσωπο του τέρατος μας είναι πια τόσο οικείο.

Σήμερα διάβασα πως δεν είσαι πια ανάμεσά μας, πως έπεσες απ’ το μπαλκόνι του σπιτιού σου.πως αυτοκτόνησες, λέει. σήμερα σε είδα για δεύτερη φορά. έμαθα πως συμμετείχες ενεργά στη Λαική Συνέλευση Αιγάλεω, πως, όντας ηλεκτρολόγος, βοηθούσες στην επανασύνδεση ρεύματος οικογενειών που είχαν ανάγκη. Οι στατιστικές θα γράψουν άλλη μια αυτοκτονία. ‘Αλλος ένας συνάνθρωπος που δεν άντεξε θα πουν και θα πάνε παραπέρα να υπολογίσουν το νέο συντελεστή για τις περικοπές.

Δεν μπορώ καν να φανταστώ την πίεση που νοιώθουν όσοι συνειδητοποιούν τη φύση του προβλήματος, όσοι αναγνωρίζουν στο σύστημα το εκμεταλλευτικό του πρόσωπο και αποφασίζουν να ορθώσουν το ανάστημά τους, όσοι επιλέξουν να αγωνιστούν. Όσοι ζουν στο πετσί τους καθημερινά την εκμετάλλευση των καπιταλιστών, την ανεργία, τη βία του κράτους και την καταστολή, το φασισμό.είμαι πολύ μακριά. Αλλά

σας παρακαλώ, ανοίξτε τα μάτια και τα χέρια και πιαστείτε με τους διπλανούς σας. Δεν είστε μόνοι γαμώτο. Μη λυγίζετε, μη τα παρατάτε. Η αλληλεγγύη, η ταξική συνείδηση και η συλλογική μάχη, είναι τα όπλα μας στον ωραίο κ αναγκαίο αγώνα για μια κοινωνία απαλλαγμένη απο την εκμετάλλευση ανθρώπου απο άνθρωπο.

καλό ταξίδι,

Το κουιζ της ημέρας

Ας ανακεφαλαιώσουμε, πρώτα, τα γεγονότα της ημέρας:

• Εργαζόμενοι στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά συγκεντρώνονται στο υπουργείο Άμυνας για να διεκδικήσουν τους μισθούς 6 μηνών και μπουκάρουν στον περιβάλλοντα χώρο.
  ΜΑΤ επεμβαίνουν, χτυπάνε πολύ κόσμο και προσάγουν 130 άτομα στη ΓΑΔΑ. 10 απ’ αυτούς συλλαμβάνονται.

• Κατάληψη του 1ου γυμνάσιου χολαργού. Αστυνομικοί επεμβαίνουν και πλακώνουν στο ξύλο μαθητές.

• Αλληλέγγυοι μαζεύονται στην Ευελπίδων για συμπαράσταση στα άτομα, που είχαν συλληφθεί στην προχθεσινή παράσταση αλληλεγγύης στους συλληφθέντες της αντιφασιστικής μοτοπορείας του σαββατοκύριακου. Μιλάμε για αλληλέγγυους των αλληλέγγυων. ΜΑΤ επεμβαίνουν και στέλνουν άτομα στο νοσοκομείο.

• Πορεία της ΠΟΕ-ΟΤΑ καταλήγει στα γραφεία της ΔΗΜΑΡ. ΜΑΤ επεμβαίνουν και χτυπάνε τους διαδηλωτές.

• Στην Κρήτη αγρότες κατεβαίνουν σε κινητοποιήσεις. Αστυνομικοί τους πνίγουν στα χημικά.

• Ο Δένδιας δηλώνει για τους απλήρωτους εργαζόμενους στα ναυπηγεία : ” Είμαι βαθιά λυπημένος, γιατί τα άκρα στην ελληνική κοινωνία δεν έχουν ούτε ιερό ούτε όσιο. Σε περίοδο βαθιάς κρίσης βρίσκονται τα άκρα να δείξουν ότι δεν σέβονται τίποτα ” . Τα ΜΑΤ εδώ δεν επεμβαίνουν.

Και μετά τα παραπάνω, ακολουθεί το κουίζ της ημέρας:

Πώς ονομάζεται το σύστημα που “λύνει” όλα του τα προβλήματά με βία και καταστολή;

Το ‘πε, το ‘πε, ο παπαγάλος..

Είναι αξιοσημείωτο πώς μπορούν να συγχρονιστούν τρεις απο τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του σύγχρονου ελληνικού πνεύματος (δυο μεγαλοδημοσιογράφοι και ένας πασόκος) για να καταδικάσουν τη δράση της Χρυσής Αυγής και τις επιθέσεις στους μετανάστες το σαββατοκύριακο που μας πέρασε.

Με άλλη αφετηρία ο καθένας (έτσι για να κρατάμε και τα προσχήματα) καταλήγουν και οι τρεις,  ο Μπίστης και ο Πρετεντέρης στις 10 και ο Πάσχος στις 11 Σεπτέμβρη, στα ίδια ακριβώς συμπεράσματα, δηλαδή καταδικάζουν τη βία απ’ όπου κ αν προέρχεται, εξισώνουν τα άκρα και αναζητούν τα αίτια της ανόδου των φασιστών στην “κυριαρχία” της αριστεράς. Αγαπημένη θεματολογία δηλαδή. Για μπόνους και ένα “τυχαίο” άρθρο μιας “τυχαίας” εφημερίδας που “τυχαία” θίγει το ίδιο θέμα.

Δε θα αναλύσω τι σκοπό εξυπηρετεί αυτή η “εξίσωση των άκρων”, νομίζω ο καθένας μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του, κρίνοντας αρχικά από τα άτομα που προπαγανδίζουν τις θέσεις αυτές.  Εξάλλου απαντήσανε σήμερα με δυο πολύ ωραία άρθρα στην ιστοσελίδα του Unfollow, ο Αδάμ Γιαννίκος και ο Άρης Χατζηστεφάνου. Και στην τελική δε νομίζω ότι χρειάζεται και πολλή ανάλυση για να καταλάβει κανείς ότι με κανένα τρόπο και καμία σοφιστεία δεν μπορείς να εξισώσεις τον αγώνα κατοίκων για να μην καταστραφεί το περιβάλλον γύρω τους (βλ. Κερατέα ή Σκουριές ή Αποπηγάδι Χανίων) με τη βία των φασιστοειδών και την πάλη εργαζομένων για να διεκδικήσουν αυτονόητα δικαιώματά τους  με τα ρατσιστικά πογκρόμ κατά μεταναστών.

Απλά μου έκανε εντύπωση (λέμε τώρα) η συγχρονισμένη σημερινή σύμπνοια και είπα να σας βάλω ένα γρίφο.Στο κουίζ που ακολουθεί πρέπει να αντιστοιχήσετε τα αποσπάσματα απο τα άρθρα με τον κατάλληλο αρθογράφο. Ο νικητής κερδίζει μια μπλούζα της ΧΑ υπογεγραμμένη και απο τους τρεις.

Α) “ Κάπως έτσι ήρθε η «αριστερή» Κερατέα που άνοιξε τον δρόμο και νομιμοποίησε την ακροδεξιά Κόρινθο, την Ραφήνα και τα ντου των νεοναζί. ”

Β) “ Στη χώρα μας ο νόμος δεν ήταν υπέρτερος κάθε «δικαίου», έγινε το προϊόν των αντάρτικων της Κερατέας, της Χαλκιδικής και των ταγμάτων εφόδου στα πανεπιστήμια. ”

Γ) “ Κι όταν έχεις χειροκροτήσει την κατάλυση της έννομης τάξης στα Πανεπιστήμια, στα διόδια ή στην Κερατέα, υποθέτω ότι δεν θα σε νοιάξουν οι λαϊκές αγορές. ”

Δ) “ Και να αποκατασταθεί η έννομη τάξη της Δημοκρατίας χωρίς εκπτώσεις ή εξαιρέσεις. ”

Ε) “ Η ανομία επενδυόταν με κάθε είδους αριστερά φληναφήματα περί «δικαίου» που παράγει η επανάσταση (δηλαδή η συνάθροιση εκατό χουλιγκάνων), περί «πολιτικής ανυπακοής» δίχως ποινές, περί της «αναγκαίας βίας» για να αλλάξουν οι δομές του συστήματος. ”

ΣΤ) “ Από αυτό το έλλειμμα δημοκρατικής παιδείας ξεπήδησε και η νομιμοποίηση των ενεργειών της Χρυσής Αυγής. ”

Ζ) “ Όταν διαβάζεις ανακοινώσεις του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ και της Χρυσής Αυγής και μόνο από το λογότυπο και τα σύμβολα μπορείς να διακρίνεις την προέλευση, τότε αυτή η αριστερά είναι σε λάθος δρόμο. ”

Η) “ Διότι η Χρυσή Αυγή δεν είναι το πρόβλημα. Είναι η συνέπεια ενός προβλήματος το οποίο η συντεταγμένη πολιτεία δεν μπορεί, δεν ξέρει ή δεν θέλει να αντιμετωπίσει…Οταν έχεις γαλουχηθεί με την αντίληψη ότι «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» υποθέτω ότι δεν έχεις κανένα πρόβλημα να συμφωνήσεις ότι «νόμος μπορεί να είναι και το ξύλο του τραμπούκου». ”

Θ) “ Όταν το 2012 αριστεροί αναγορεύουν το δημοκρατικό κράτος σε εχθρό στρώνουν το έδαφος στον πραγματικό εχθρό. “

Εργατικές Διεκδικήσεις – Η μηχανή του χρόνου

Το βίντεο το ανέβασε φίλος στο φέησμπουκ και το αναδημοσιεύω μαζί με το σχόλιό του. Το μόνο που έχω να προσθέσω είναι, απεριόριστος θαυμασμός και αλληλεγγύη στους απεργούς εργαζόμενους της ελληνικής χαλυβουργίας, οι οποίοι ενάντια στα ήθη και τη σαπίλα της εποχής διεκδικούν τα δικαιώματά τους με αξιοπρέπεια και αγωνιστικότητα:

” Υποχρεωτική η παρακολούθηση της εκπομπής, ειδικά για όσους πιστεύουν ότι τα εργασιακά δικαιώματα των Ελλήνων εργαζομένων έπεσαν απ’ τον ουρανό, παραχωρήθηκαν χάρη στη μεγαλοψυχία της ελληνικής αστικής τάξης, ή αναγνωρίστηκαν αυτόματα, επειδή κάπου άλλου στο εξωτερικό, κάποιοι άλλοι πάλεψαν γι’ αυτούς.

Πολύ πριν την έλευση του “σοσιαλισμού”, των κρατικοδίαιτων συνδικαλιστών και της μικροαστικής αποχαύνωσης, όταν οι κυβερνήσεις σκότωναν απεργούς διαδηλωτές και οι συγκεντρώσεις “αγανάκτησης” δεν ήταν της μόδας, τίποτα δε θεωρούνταν αυτονόητο για την εργατική τάξη. Μετά από έναν αιώνα, κάποιοι άλλοι Έλληνες εργαζόμενοι βλέπουν τα δικαιώματα αυτά να ξηλώνονται ένα-ένα με φοβερή ταχύτητα. Εκπλήσσονται αλλά δεν αντιδρούν, γιατί αυτή τη φορά η κυρίαρχη ιδεολογία τους έχει μάθει ότι όλα είναι για το καλό τους, το καλό της “ανταγωνιστικότητας” και το “καλό της χώρας”, οι απεργίες είναι καταστροφικές και οι διεκδικήσεις τους παράλογες … ”

Μπορεί να εφαρμοστεί ένα αριστερό κυβερνητικό πρόγραμμα μέσα στην ΕΕ;

Αναδημοσιεύουμε απο το ΠΡΙΝ ένα ενδιαφέρον άρθρο του Γιώργου Βασσάλου (απο το  Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών) που πραγματεύεται την αδυναμία εφαρμογής ενός αριστερού, σοσιαλιστικού προγράμματος μέσα στα υπάρχοντα πλαίσια και δομές της Ευρωπαικής Ένωσης.

Η Ελλάδα είναι ενταγμένη εδώ και τριάντα χρόνια στο θεσμικό οικοδόμημα της ΕΟΚ (1981) και μετέπειτα ΕΕ, είκοσι χρόνια στην ενιαία αγορά (1992) και δέκα χρόνια στον ενιαίο νόμισμα (2001). Για κανένα από αυτά τα στάδια ‘ευρωπαϊκής ενσωματώσης’ δεν έγινε, όχι απλά δημοψήφισμα, αλλά ούτε καν ένας αξιοπρεπής δημόσιος διάλογος σχετικά με τις πολύ πρακτικές συνέπειες τους.

Μια καθυστερημένη συζήτηση με το πιστόλι στον κρόταφο

Η σχέση της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα το πιο πρακτικό και συμβολικό ‘επίτευγμά’ της, το ενιαίο νόμισμα, μπαίνει στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης μόλις σήμερα, αφού η χώρα βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα της έκφρασης της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης στη δεύτερη ισχυρότερη νομισματική ζώνη του πλανήτη, και αφού με τις εντολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συντελέστηκε μέσα σε δύο χρόνια η σημαντικότερη κοινωνικοικονομική οπισθοδρόμηση στη χώρα μας από το Β’ΠΠ, και από τις βιαιότερες στην Ευρώπη. Με λίγα λόγια δηλαδή, χρειάστηκε να μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι, για να ενδιαφερθούμε λίγο για το τι πραγματικά είναι αυτός ο οργανισμός.Αν και η σημαντικότητα του ζητήματος έχει συνειδητοποιηθεί πολύ περισσότερο από τα προηγούμενα χρόνια, η συζήτηση κυριαρχείται και πάλι από απειλές, αφορισμούς και ιδεοληψίες, και με ελάχιστη πρόνοια για ουσιαστική ενημέρωση και κατανόηση της λειτουργίας και της φύσης της ΕΕ, αλλά και των τωρινών διεργασιών εντός της.Τα μνημονιακά κόμματα ανάγουν την παραμονή στο Ευρώ και την ΕΕ ως τον απόλυτο στόχο λέγοντας ότι έξοδος ίσον χάος και καταστροφή. Στην ουσία πρόκειται για την τελευταία σανίδα σωτηρίας για τη συνέχιση της αντεργατικής πολιτικής τους, για το τελευταίο ιδεολόγημα με κάποια δημόσια αποδοχή που μπορεί να λειτουργήσει υπέρ της. Ο ενισχυμένος ΣΥΡΙΖΑ επιμένει ότι μια διαμετρικά αντίθετη πολιτική μπορεί να εφαρμοστεί εντός της ΕΕ και να γίνει έναυσμα για να αλλάξει και η ίδια η ΕΕ. Δεν διαψεύδει ωστόσο ξεκάθαρα την αιτίαση ότι έξοδος σημαίνει καταστροφή.

Τόσο τα μνημονιακά κόμματα όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ επικαλούνται ένα υποτιθέμενο ρεύμα πολιτικής αλλαγής που υπάρχει μέσα στην ΕΕ ‘κατά της λιτότητας και υπέρ της ανάπτυξης’, που κάνει πρόσφορο το έδαφος είτε για επαναδιαπραγμάτευση των Μνημονίων είτε για να γίνει ανεκτή μια ενδεχόμενη καταγγελία τους. Τα μνημονιακά κόμματα αυτογελοιποιούνται χρησιμοποιόντας αυτό το επιχείρημα, καθώς η πιο σημαντική από τις λίγες πολιτικές αλλαγές που συμβαίνουν στην Ευρώπη είναι αυτή που συνέβη στη χώρα μας, με την καταβαράθρωσή τους. Αναγκάζονται δηλαδή να δεχτούν εμμέσως πλην σαφώς ότι η ήττα τους ανοίγει θετικές προοπτικές.

Η μόνη άλλη πρακτική αλλαγή που συνέβη αφορά την προεδρία της Γαλλίας, όπου ανήλθε κάποιος σίγουρα πιο προοδευτικός από το Σαρκοζί. Αυτό όμως από τη μία δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο, κι από την άλλη όσον αφορά πολιτικές όπως η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και οι ιδιωτικοποιήσεις δεν πρόκεται να αλλάξει και πολύ τα πράγματα.

Η εκτίμηση της συντριπτικής πλειοψηφίας των πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα ότι η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη αλλάζει προς μια κατεύθυνση εναντίον της λιτότητας είναι εξαιρετικά επιφανειακή. Επικεντρώνεται σε κάποιες εναλλαγές στην κυβέρνηση κάποιων χωρών και δεν εξετάζει την τάση που εκφράζουν οι ριζικές μεταρρυθμίσεις που λαμβάνουν χώρα στη δομή της ΕΕ με έναν οργασμό νομοθετημάτων, ειδικά μετά την έναρξη της κρίσης στην Ευρώπη.

Ενδεικτικό της πλημμελούς πληροφόρησης, με βάση την οποία γίνονται οι συζητήσεις είναι ότι στο εκλογικό του πρόγραμμα για τις 6 Μάη ο ΣΥΡΙΖΑ ανέφερε ότι στην Ιρλανδία ο λαός θα κληθεί με δημοψήφισμα να κρίνει το Σύμφωνο για το Ευρώ. Αυτό που τίθεται στην κρίση του ιρλανδικού λαού δεν είναι το Σύμφωνο για το Ευρώ το οποίο είναι σε ισχύ από το Μάρτιο του 2011, αλλά η πρόσφατη Συνθήκη για τη Σταθερότητα και την Οικονομική Διακυβέρνηση, που περιλαμβάνει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο.

Στον παρόν άρθρο θα εξετάσουμε τη δυνατότητα να εφαρμοστούν μέσα στην ΕΕ πολιτικές όχι τρομερά ρηξικέλευθες και επαναστατικές, αλλά κεϋνσιανές ή παλαιάς κοπής σοσιαλδημοκρατικές. Πολιτικές που στον περασμένο αιώνα εφάρμοζε κάθε καπιταλιστική χώρα εάν ήθελε να ξανατονώσει την οικονομία της μετά από μια μεγάλη κρίση ή καταστροφή χωρίς να διαλύσει την κοινωνία της.

Πολλές τέτοιες πολιτικές περιέχονταν στο εκλογικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για την 6η Μαϊου. Αυτό δε λέγεται με σκοπό να αδικήσει το πρόγραμμα αυτό, που περιέχει και πολλά στοιχεία που πάνε πολύ πιο πέρα από έναν ‘κεϋνσιανισμό’ και μπορούν να αποτελέσουν σημεία σύγκλισης της ριζοσπαστικής και κομμουνιστικής αριστεράς: το πέρασμα των βασικών τομέων της οικονομίας υπό δημόσιο έλεγχο και δημοκρατικό σχεδιασμό με αυξανόμενο το ρόλο των εργατικών οργανώσεων στη διαχείρισή τους, είναι μέτρα που βρίσκει κανείς και στα προγραμματικά κείμενα του ΚΚΕ [1] και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ [2] ως πρώτα μέτρα εκκίνησης της διαδικασίας μετάβασης στο σοσιαλισμό.

Αλλά ας πάρουμε κάποιες από αυτές τις πολιτικές, και ας εξετάσουμε κατά πόσο μπορούν να πραγματοποιηθούν εντός Ευρωζώνης και ΕΕ:

Διαγραφή χρέους εντός της Ευρωζώνης και της ΕΕ;

Μετά από απίστευτες παλινωδίες και αντιφατικές δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για το ζήτημα της κατάργησης ή αναδιαπραγμάτευσης των μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων, ιδίως μετά τις εκλογές, το τοπίο αρχίζει να ξεκαθαρίζει: εάν ο ΣΥΡΙΖΑ ηγηθεί κυβέρνησης θα καταργήσει το υπάρχον μνημόνιο με νομοθέτημα στη βουλή και θα επαναδιαπραγματευτεί τις δανειακές συμβάσεις [3] .

Ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας καταργήσει τους όρους των δανειστών θα πάει να διαπραγματευτεί μαζί τους νέους όρους για τη συνέχιση των δανείων που επιδιώκει. Μιλώντας στο Βερολίνο ο Αλέξης Τσίπρας είπε ότι οι Γερμανοί πολίτες “δεν μπορεί πια να χρηματοδοτούν με τα χρήματά τους ένα πρόγραμμα το οποίο έχει κριθεί δυο φορές ως αποτυχημένο (…) αλλά πρέπει να οικοδομήσουμε μαζί μια ευρωπαϊκή λύση σε ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα, (…) Αν από την αρχή είχε επιλεχθεί ένα άλλο πρόγραμμα που δεν θα είχε στον πυρήνα του την έννοια της εσωτερικής υποτίμησης, της σκληρής λιτότητας, δεν θα ήταν σκληρά νεοφιλελεύθερο, αλλά θα βασίζονταν στην ανάπτυξη, στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, οι έλληνες θα μπορούσαμε να παράξουμε πλούτο ώστε να μπορέσουμε κάποια στιγμή να αποπληρώσουμε αυτά τα δάνεια τα οποία παίρνουμε από τον γερμανό και την γερμανίδα φορολογούμενο” [4] .

Η τακτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι λοιπόν να συνεχιστεί κάποια μορφή δανείου που θα συνοδεύεται από ένα άλλο οικονομικό πρόγραμμα, ένα καλό μνημόνιο, που θα παρέχει χρηματοδότηση για ανάπτυξη κλπ. Το ερώτημα είναι γιατί οι δανειστές της Ελλάδας θα δεχόντουσαν να συνεχίσουν να τις παρέχουν πόρους για να κάνει ακριβώς τα αντίθετα από αυτά που τώρα υστερικά απαιτούν από αυτήν.

Η γερμανική κεντρική τράπεζα προειδοποίησε για πρώτη φορά ότι στην περίπτωση που η ‘ελληνική κρίση’ φτάσει σε αδιέξοδο, τα συμφέροντας της Γερμανίας και της Ευρωζώνης θα εξυπηρετηθούν καλύτερα από την έξοδο της Ελλάδας από το Ευρώ. Σύμφωνα με το Ρώυτερς οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης έχουν λάβει οδηγίες από το Γιούρογκρουπ να κάνουν εθνικά πλάνα για την αντιμετώπιση ενός τέτοιου ενδεχομένου [5] .

Ίσως όλοι αυτοί να μπλοφάρουν, αλλά και πάλι είναι δύσκολο κανείς να δει πιο θα είναι το μαγικό ραβδί που θα αλλάξει τη στάση της Τρόικας και των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι ο Ολλάντ είναι αριστερός και βγάλουμε και το Χριστόφια οι υπόλοιποι είναι δεξιότατοι. Ειδικά εάν η διαπραγμάτευση γίνει με βάση το ‘δεν πρόκειται να βγω από το Ευρώ, σταματώ τα μέτρα λιτότητας και σας ζητώ να συνεχίσετε να μου παρέχετε δάνεια, αλλά για ανάπτυξη’. Όποιος νομίζει ότι έτσι θα απειλήσει τον κ. Σόιμπλε, ¢απλά δεν έχει δει τον κ. Σόιμπλε από κοντά’, όπως είπε ο Κ. Λαπαβίτσας [6] .

Πέρα από το συσχετισμό δυνάμεων, όμως, υπάρχουν και νομικά ζητήματα. Στο εκλογικό του πρόγραμμα ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει ‘επιλεκτική διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους είτε βρίσκεται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, είτε σε κράτη’. Σύμφωνα με το κανονισμό του EFSF όμως εάν ένα κράτος μέλος του δανειοδοτικού αυτού μηχανισμού δεν τηρήσει τις υποχρεώσεις του απέναντι σε ένα άλλο και προκύψει διαμάχη αυτή επιλύεται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο [7]. Μπορεί επίσης να γίνει επίκληση στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης της ΕΕ που προβλέπει την αμοιβαία τήρηση των υποχρεώσεων μεταξύ κρατών μελών [8]. To Ευρωπαϊκό Δικαστήριο μπορεί να επιβάλει πρόστιμα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Διόλου επαναστατικές ή αριστερές κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει σε διαγραφές χρεών και πάντα έρχονται αντιμέτωπες με κάποιου είδους διεθνή έννομη τάξη. Τα πλαίσια στην ΕΕ, ωστόσο, είναι πολύ πιο αυστηρά καθορισμένα και οι ποινές πολύ πιο εύκολο να επιβληθούν.

Περιορισμοί στη μισθολογική πολιτική

Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει την επαναφορά του κατώτατου μισθού εκεί που τον όριζε η Εθνική Συλλογική Σύμβαση. Αυξήσεις στους μσθούς περιέχει και το πρόγραμμα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ενώ το ΚΚΕ μιλά και για ‘αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή στους μισθούς’. Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά και για λειτουργία της ελεύθερης συλλογικής διαπραγμάτευσης παντού.

Το νομοθετικό πακέτο για την οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ, όμως, που εγκρίθηκε το Φθινόπωρο του 2011 και έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, θέτει όρια στο ποια μπορεί να είναι η εξέλιξη των μισθών και αντικειμενικά περιορίζει το πεδίο της ‘ελεύθερης’ συλλογικής διαπραγμάτευσης. Το νομοθέτημα αυτό, από τη μια, αυστηροποίησε το Σύμφωνο Σταθερότητας, αλλά εισήγαγε και μια νέα διαδικασία επιτήρησης ορισμένων μακρο-οικονομικών μεγεθών.

Ένα από αυτά είναι η εξέλιξη του ‘κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος’: ο λόγος της ονομαστικής αμοιβής του εργαζόμενου ως ποσοστό του ΑΕΠ ανά εργαζόμενο δεν πρέπει να αυξάνεται πάνω από +9% μέσα σε τρία χρόνια για τις χώρες της Ευρωζώνης και πάνω από +12% για τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ. Επειδή όμως συγρίνουμε ονομαστικές αμοιβές με πραγματικό ΑΕΠ, όταν το ΑΕΠ πέφτει το «κόστος εργασίας» ως ποσοστό του μεγαλώνει ακόμα κι αν η αγοραστική δύναμη των μισθών ή και οι ίδιοι οι ονομαστικοί μισθοί πέφτουν. Ο εντελώς αντεργατικός τρόπος που έχει σχεδιαστεί ο δείκτης αυτός εξηγεί γιατί με βάση τους πρώτους αριθμούς που δημοσίευσε η Επιτροπή, οι μισθοί σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ρουμανία, όπου έχουν ήδη υποστεί σφαγή, πρέπει να πέσουν κι άλλο. Οκτώ συνολικά χώρες φαίνεται παραβιάζουν το όριο του 9% ή 12%, μεταξύ των οποίων η Φινλανδία, ενώ Αυστρία, Δανία και Βρετανία βρίσκονται πολύ κοντά στο όριο. Ο δείκτης αυτός θα συνυπολογίζεται σωρευτικά με τους υπόλοιπους εννιά για την έκδοση συστάσεων ή προστίμων αλλά σίγουρα θα εξασκήσει τρομερή πίεση στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και θα αυξήσει την πίεση στις κυβερνήσεις να επιβάλουν συμπίεση των μισθών. Βλέπουμε δε ότι τα πλαίσια μέσα στην Ευρωζώνη είναι ακόμα πιο ασφυκτικά [9] .

Με βάση το ‘οικονομικό εξάμηνο’ (μια τροποποίηση στο Σύμφωνο Σταθερότητας που έγινε το 2010), οι χώρες πρέπει κάθε Απρίλη να καταθέτουν το ετήσιο πρόγραμμά τους για οικονομικές μεταρρυθμίσεις, επί του οποίου κάνει υποδείξεις η Κομισιόν. Σε μια σειρά από χώρες πέρυσι έγινε σύσταση για ‘αποκέντρωση’ των συλλογικών διαπραγματεύσεων, κατάργηση της τιμαριθμικής προσαρμογής των μισθών (ή στοιχείων της), η απελευθέρωση των απολύσεων και η μείωση του ελάχιστου μισθού κλπ. (Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Κύπρος, Λουξεμβούργο). Οι προτάσεις της Κομισιόν συνέπεσαν με τις ιδέες της της ευρωπαϊκής συνομοσπονδίας βιομηχάνων BusinessEurope [10]. Με το Σύμφωνο για το Ευρώ οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί ότι θα φροντίζουν η εξέλιξη των μισθών να συνδέεται με τις διακυμάνσεις της ανταγωνιστικότητας της κάθε οικονομίας.

Ιδού λοιπόν σε ποιο πλαίσιο και με βάση ποια κριτήρια καθορίζονται οι μισθοί στην Ευρώπη του 2012 υπό την απειλή προστίμου για τις χώρες που ανέχονται ‘υπερβολικούς’ μισθούς και δυστυχώς καθόλου με βάση το κόστος διαβίωσης, την οικογενειακή κατάσταση, και την αξιοπρέπεια του εργαζόμενου, όπως προβλέπει το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και φυσικά θέλουμε όλοι οι αριστεροί. Ακόμα κι αν καταργηθεί το μνημόνιο, η Ελλάδα θα υπόκειται σε αυτούς τους κανονισμούς για την οικονομική διακυβέρνηση.

Με βάση τον προτεινόμενο κανονισμό Μόντι ΙΙ μάλιστα (από το όνομα του μη εκλεγμένου Ιταλού πρωθυπουργού και πρώην συμβούλου της Επιτροπής), επιχειρείται να περιοριστεί δραστικά το δικαίωμα στην απεργία στις χώρες της ΕΕ. Ο κανονισμός θα δώσει νομική βάση στα εθνικά δικαστήρια για να κηρύσουν απεργίες παράνομες με βάση το θολό κριτήριο της αναλογικότητας σκοπού και τρόπου δράσης. Πολλές κυβερνήσεις, όπως οι σκανδιναβικές, έχουν δηλώσει τη διαφωνία τους, καθότι κάτι τέτοιο θα ανέτρεπε συλλήβδην τα συστήματα τους που βασίζονται σε ισχυρές κλαδικές διαπραγματεύσεις με ευρεία χρήση της απειλής για απεργία. Έτσι λοιπόν ενδέχεται ο κανονισμός αυτός να μην περάσει τώρα. Η βούληση όμως της Κομισιόν να τελειώνει και με τις απεργίες είναι δεδομένη.

Έλεγχος των προϋπολογισμών από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών

Όπως συνηθίζεται στα αριστερά και προοδευτικά προγράμματα, έτσι και στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπονται εκτεταμένες δημόσιες δαπάνες σε υγεία, παιδεία, έρευνα, στο ασφαλιστικό σύστημα, στην απεξάρτηση κα. Στο πλαίσιο της ΕΕ όμως τα περιθώρια για δαπάνες γίνονται ασφυκτικά λόγω των κανόνων για το έλλειμμα.

Αναφέραμε παραπάνω της αυστηροποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας που επήλθε με το νομοθέτημα για την Οικονομική Διακυβέρνηση: οι διαδικασίες για την επιβολή χρηματικής ποινής αυτοματοποιήθηκαν και αυτή επιβάλεται με το που η χώρα ξεπεράσει το προβλεπόμενο όριο του 3%. Δύο ακόμα στοιχεία έρχονται να προστεθούν :

• Με δεύτερο νομοθέτημα για την οικονομική διακυβέρνηση (προσχέδιο της 23 Νοεμβρίου 2011) τα κράτη θα καταθέτουν πλέον και τους πρόχειρους προϋπολογισμούς, τους οποίους θα διορθώνει η Κομισιόν
• Με βάση τη νέα Συνθήκη με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, οι χώρες θα πρέπει να δέχονται επιπλέον οικονομικό πρόγραμμα σε περίπτωση που ξεπερνάνε το 3%.
• Έχουν συνταγματική υποχρέωση να τηρούν και ένα νέο όριο 0,5% ‘διαρθρωτικού’ ελλείμματος (δηλ. το έλλειμμα αν δεν υπήρχε ύφεση).

Αυτή τη στιγμή το όριο ελλείματος του 3% ξεπερνάνε 14 από τις 17 χώρες της Ευρωζώνης. Η αύξηση των δαπανών ειδικά στην αρχή μια διαφορετικής οικονομικής πορείας για ένα τόπο συνήθως επιφέρει την αύξηση των ελλειμάτων και αυτό δεν είναι αναγκαστικά κακό. Η ίδια η Συνθήκη της ΕΕ ωστόσο καθιερώνει πλέον τη λιτότητα ως αιώνια πολιτική.

Εθνικοποίησεις – Κοινωνικοποιήσεις στο βασίλειο του ανταγωνισμού;Η οικονομική πολιτική στην ΕΕ ‘ασκείται σύμφωνα με την αρχή της οικονομίας της ανοιχτής αγοράς με ελεύθερο ανταγωνισμό’ (άρθρο 119) και πρέπει να ‘έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανταγωνιστικής ικανότητας των επιχειρήσεων·’ (Άρθρο 32)Ο ανταγωνισμός δεν πρέπει να νοθεύεται από κανενός είδους κρατική παρέμβαση. Το άρθρο 107 της Συνθήκης της ΕΕ ορίζει ότι: ‘ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά την ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά’.”Τα κρατικά μονοπώλια εμπορικού χαρακτήρα’ μπορούν να υπάρχουν μόνο ‘κατά τρόπο, ώστε να αποκλείεται, ως προς τους όρους εφοδιασμού και διαθέσεως, οποιαδήποτε διάκριση μεταξύ΄ντόπιων και ξένων εταιρειών και υπηκόων.’”(άρθρο 37)Αυτά ισχύουν ως γενικές αρχές και θα έθεταν εμπόδια σε κάθε εθνικοποίηση στρατηγικού κλάδου (φυσικού μονοπωλίου) που θα επιχειρούσε μία προοδευτική ή αριστερή κυβέρνηση.

Πέρα όμως από αυτούς του γενικούς κανόνες υπάρχουν και οι κανονισμοί απελευθέρωσης συγκεκριμένων κλάδων όπως:

• οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες
• η ενέργεια
• οι τηλεπικοινωνίες
• οι σιδηρόδρομοι
• τα ταχυδρομεία

Ο έλεγχος των βασικών μετοχικών πακέτων και άρα και της διοίκησης μεγάλων εταιρειών από τα κράτη δεν απαγορεύεται, αλλά η οργάνωση τους ως κρατικά μονοπώλια ναι. Κάθε κλάδος βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο απελευθέρωσης, με τον τραπεζικό τομέα να προηγείται, καθώς η διαδακασία στην ΕΕ προχώρησε παράλληλα με την απελευθέρωση των υπηρεσιών στα πλαίσια του ΠΟΕ. Τα ταχυδρομεία και οι σιδηρόδρομοι αρχίζουν τώρα μόλις να απελευθερώνονται. Στο στάδιο ανάπτυξης όπου είναι τώρα το οικονομικό σύστημα, το τεχνητό σπάσιμο κλάδων που έχουν φυσικά συγκεντροποιηθεί δε θα βοηθήσει καθόλου την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων παρά μόνο την κερδοφορία αυτών που θα έχουν πρόσβαση στην εξασφάλιση μεριδίων της αγοράς.Ένα κάρο διατάξεις της ΕΕ θα παραβιάζονταν εάν μία χώρα αποφάσιζε να φέρει το συντριπτικό κομμάτι του χρηματοπιστωτικού συστήματος υπο δημόσιο έλεγχο με διαφάνεια και κοινοβουλευτικό και εργατικό έλεγχο (όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ). Βέβαια καμία σχέση δεν θα είχε ένα τέτοιο μέτρο με την αγορά από το κράτος του πλειοψηφικού πακέτου των μετοχών μιας τράπεζας, όπως έχουν κατ’επανάληψη κάνει τα ευρωπαϊκά κράτη από το 2008 για να σώσουν τις ιδιωτικές τράπεζες. Η χώρα αυτή δε θα μπορούσε να απαγορεύσει σε ξένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εγκατασταθούν και να ανταγωνιστούν με το εθνικοποιημένο σύστημα. Η ελευθερία της εγκατάστασης και παροχής υπηρεσιών εντός ΕΕ είναι δεδομένη. Το εθνικοποιημένο σύστημα θα αντιμετώπιζε επίσης πολλά προβλήματα με τη χρηματοδότησή του αφού οι όροι για την παροχή κρατικών εγγυήσεων είναι εξαιρετικά αυστηροί (πχ. Οδηγία 2006/48).Σε περίπτωση χρεοκοπίας και εθνικοποίησης του τραπεζικού συστήματος, η εγκαθίδρυση περιορισμού ή απαγόρευσης εξόδου κεφαλαίων θα παραβίαζε μία από τις τέσσερις βασικές θεμελιώδεις ελευθερίες της ΕΕ τουτέστιν την ελευθερία κίνησης κεφαλαίων [11]. Το προηγούμενο σαββατοκύριακο, οι αρχές της Φραγκφούρτης χρησιμοποίησαν και το επιχείρημα της παρεμπόδισης της ελεύθερης διακίνησης κεφαλαίων για να απογεορεύσουν τις διαδηλώσεις κατά της ΕΚΤ. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει ήδη ντε φάκτο δώσει προτεραιότητα στο σεβασμό της ελευθερίας αυτής σε βάρος βασικών δικαιωμάτων όπως αυτό της απεργίας.Δια ροπάλου απαγόρευση του προστατευτισμούΑπορία προκαλεί η διαπίστωση στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ότι ‘η ενιαία αγορά και το ενιαίο νόμισμα κατάργησαν κάθε δυνατότητα προστασίας της εγχώριας παραγωγής, είτε με δασμούς είτε με τη νομισματική πολιτική και επέβαλαν τον πιο άγριο ανταγωνισμό’ με συνέπεια ‘στις πιο αδύναμες χώρες σα την Ελλάδα, η αποβιομηχάνιση και η καταστροφή ολόκληρων κλάδων της παραγωγής’ να είναι ραγδαίες. Παρά την έλλειψη αρκούντος δημοσίου διάλογου ο Συνασπισμός είχε σίγουρα υπόψη του αναλύσεις που με ακρίβεια προβλέποντας τα αποτελέσματα αυτά τόσο πριν την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και την είσοδο στην Ενιαία Αγορα το 1992 όσο κι πριν την είσοδο στο Ευρώ το 2001. Παρόλαυτα τα στήριξε και τα δύο.

Και τώρα πάντως δεν προτείνει την ανάκτηση κάποιων προστατευτικών μέτρων καθότι αυτά φυσικά θα παραίβεναν θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενδιαφέρουσες είναι και οι προτάσεις του για την αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής με ‘τρόφιμα υψηλής ποιότητας’ για την εγχώρια κατανάλωση, κάτι που σίγουρα θα προσέκρουε στις ποσωστόσεις ανά έιδος και τον όλο σχεδιασμό της ΚΑΠ.

Ποιος δρόμος για την Ευρώπη των λάων και των εργαζομένων;

Για να παραβιάσει τις Συνθήκες και τη νομοθεσία της ΕΕ, μια κυβέρνηση δε χρειάζεται να προωθήσει αποφασιστικά τον εργατικό έλεγχο, να υποβοηθήσει τη δημιουργία λαϊκών θεσμών και να βασιστεί σε αυτούς, να στοχεύει σε κοινωνικοποιήσεις και στην εμπέδωση του δημοκρατικού σχεδιασμού. Αρκεί να θέλει απλά να κρατικοποιήσει κάποιους τομείς που αιμοραγούν την οικονομία της, να προσπαθήσει να προστατέψει την εγχώρια παραγωγή, ν’αυξήσει του μισθούς, τις δημόσιες επενδύσεις και να σταματήσει τη διαρροή κεφαλαίων. Αρκεί να θέλει να εξασκήσει μια οικονομική πολιτική που να υπάγεται σε κάποιου είδους λαϊκή κυριαρχία όπως αυτή ορίζεται στα αστικά συντάγματα, και να μη δέχεται αμάσητες τις επεξεργασίες της πάνσοφης Κομισιόν που ετοιμάζονται αγκαλιά με τις ισχυρότερες κυβερνήσεις και τους λομπίστες των πολυεθνικών.

Αν μία κυβέρνηση επιχειρήσει να εφαρμόσει τα μισά μέτρα από αυτά που είναι στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ (δεν μιλάμε καν γι’αυτά που είναι σε αυτό του ΚΚΕ ή της ΑΝΤΑΡΣΥΑ) θα έχει να αντιμετωπίσει έναν αρμαγεδώνα προστίμων για κάθε λογής παραβιάσεις κανόνων ελλείματος, ανταγωνισμού, κρατικών ενισχύσεων, εμποδίων στην ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, ‘υπέρογκων’ μισθών κ.ο.κ. Επίσης θα μπορούσαν να διακοπούν οι ροές από τα ταμεία συνοχής και γεωργίας – που σε μη αμηλητέο βαθμό πρόκειται για φόρους Ελλήνων πολιτών που επιστρέφουν μέσω ΕΕ – λόγω ελλειμάτων σε περιφερειακό επίπεδο, όπως έγινε με την Ουγγαρία [12].

Θα μπορούσε βέβαια σε αυτή την περίπτωση η κυβέρνηση να ακολουθήσει στάση απειθαρχείας μην πληρώνοντας τα πρόστιμα, και ακολουθώντας τις πολιτικές που θέλει καλώντας σε διμερές επίπεδο και άλλες χώρες να τις ακολουθήσουν και να συνεργαστούν (έχοντας φυσικά αποχωρήσει από το Ευρώ). Ένα κομμάτι της αριστερής γαλλικής καμπάνια για το Όχι στο Ευρω-σύνταγμα το 2006 έχει περιγράψει αναλυτικά πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια τέτοια τακτική [13]. Πρόκειται για μια τακτική πρόκλησης κρίσης μέσα στην ΕΕ, ελπίζοντας στην απόσπαση συμμάχων. Αν ωστόσο δε δουλέψει σε σύντομο χρονικό διάστημα, η συνεχιζόμενη ένταξη μόνο προβλήματα θα προκαλεί στην εν λόγω κυβέρνηση.

Σε κάθε περίπτωση, όταν η σημερινή ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ φωνάζει ότι θα αναδιαπραγματευτεί το Δημοσιονομικό Σύμφωνο για όλη την Ευρώπη και θα γίνει η απαρχή για την αλλαγή πλεύσης σε όλη την Ευρώπη, οφείλουμε να πούμε ότι δεν πατάει στο έδαφος. Μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η ΕΕ ενέτεινε τη διαδικασία αντιδραστικοποίησης της σε όλα πεδία (οικονομία, κοινωνία, δημοκρατία, μυστικότητα, κλπ.) και η εκλογή Ολλάντ δεν άλλαξε τίποτα σε αυτό. Η αλλαγή πλεύσης θα γίνει μόνο αν υπάρξουν κινηματικές διεργασίες ανάλογες με αυτές που υπήρξαν στην Ελλάδα τα δύο τελευταία χρόνια, αλλά περισσότερο οργανωμένες και στοχευμένες, και αν γίνεται πριν οι άνθρωποι και σε άλλες χώρες πούνε το ψωμί, ψωμάκι.

Το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης των λαών, των Ενωμένων Σοσιαλιστικών Πολιτειών της Ευρώπης είναι πολύ θεμιτό και ίσως και στοιχείο ταυτότητας του διεθνισμού της αριστεράς που αντιτίθεται στον εθνικισμό που όλο περισσότερο συγκλίνει με το νεοφιλελευθερισμό στο επίπεδο της ιδεολογίας. Είναι ωστόσο ματαιοπονία να υπολογίζει κανείς ότι η υπάρχουσα δομή μπορεί να μεταμορφωθεί σε κάτι έστω και κατ’υποψίαν σοσιαλιστικό. Γιατί να κάτσει κανείς να αλλάξει ένα ένα όλα τα άρθρα και τους κανονισμούς που είδαμε παραπάνω;

Εάν υπάρχει συσχετισμός να ξεκινήσει μια πραγματική συνεργασία των ευρωπαϊκών (και γιατί όχι και άλλων γειτονικών) λαών σε διαφορετικές βάσεις και υπό την ηγεμονία της εργατικής τάξης, τότε μάλλον θα ήταν πιο κατάλληλη η ίδρυση από το μηδέν ενός οργανισμού. Η ιστορία της ΕΕ μας δείχνει ξεκάθαρα ότι ο σαν οργανισμός έχει τα συμφερόντα του κεφαλαίου στο DNA της [14].

Η προτεραιότητα παραμένει στην κατάργηση των αντιλαϊκών μέτρων εκεί που είμαστε και την εκκίνηση αντίστροφης πορείας που μόνο η δράση στους χώρους δουλειάς και στο δρόμο μπορεί να εγγυηθεί. Η διατήρηση απολετεσματικών δίαυλων επικοινωνίας με τα κινήματα στις άλλες χώρες έχει επίσης ιδιαίτερη σημασία.

——————————————-

[1] ‘Η διεκδίκηση και υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα επιχειρήσεων και τομέων στρατηγικής σημασίας (έρευνα, τεχνολογία, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, τράπεζες, ορυκτός πλούτος). Απεξάρτησή τους από μονοπωλιακές δεσμεύσεις, προώθηση ουσιαστικού κοινοβουλευτικού και λαϊκού ελέγχου.’ αναφέρει το πρόγραμμα του ΚΚΕ

[2] Εκλογική Διακήρυξη της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, 29 Απριλίου 2010

[3] ‘η ακύρωση των Μνημονίων θα συνοδευτεί και από τη διεκδίκηση, που θα την θέσουμε εξαρχής, αναδιαπραγμάτευσης, συνολικά, του χρέους, προκειμένου να διαγραφεί το μεγαλύτερο μέρος του.’ Π. Λαφαζάνης στο Βήμα FM, 18 Μαϊου

[4] ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ ΑΠΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ: ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΕΡΝΑΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΝΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

[5] http://www.guardian.co.uk/business/2012/may/23/eurozone-crisis-france-germany-divide

[6] http://www.zougla.gr/blog/article/536682

[7] Αν είναι μεταξύ κράτους μέλους και του EFSF επιλύεται σε Λουξεμβουργιανό δικαστήριο με βάση το αγγλικό δίκαιο! EFSF Framework Agreement

[8] Ενοποιημένη απόδοση της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

[9] http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/documents/alert_mechanism_report_2012_en.pdf

[10] Face aux lobbys européens – Yiorgos Vassalos, chercheur au Corporate Europe Observatory

[11] Οι άλλες είναι η ελευθερία κίνησης εργαζομένων, αγαθών και υπηρεσιών.

[12] Commission proposes to suspend €495 million of Cohesion Fund for Hungary for 2013 for failure to address excessive deficit

[13] Aurélien Bernier et le M’PEP: Désobéissons à l’Union européenne!

[14] Δείτε το τελευταίο κομμάτι σε αυτό το άρθρο ‘Ευρώπη των αφεντικώναπό τα γεννοφάσκια της-Eλεγχόμενη από τις πολυεθνικές’

Επίσης: Europe Inc. in crisis – the EU’s alliance with big business is a dead-end

Είναι οι πολιτικοί προδότες και, αν ναί, τί πρόδωσαν;

Το γεγονός είναι, ότι ζώντας κάμποσα χιλιόμετρα μακριά απ’ την πατρίδα, μπορεί και να κάνουμε λάθος στην παρακάτω παρατήρηση. Έχουμε την αίσθηση, λοιπόν, παρακολουθώντας τα αστικά μέσα ενημέρωσης, αρκετά ιστολόγια και ιστοσελίδες, καθώς και τον «κύκλο» μας στα «κοινωνικά δίκτυα», πως αν ρωτήσει κανείς έναν μέσο έλληνα την άποψή του για τα αίτια της κρίσης που βιώνει καθημερινά, θα απαντήσει πρώτ’ απ’ όλα κάτι στις γραμμές του «φταίνε οι αλήτες, προδότες πολιτικοί, τί άλλο;»

Είναι όμως αλήθεια ότι είναι προδότες οι πολιτικοί μας, έτσι γενικά κ αόριστα; Και αν είναι τί και ποιόν πρόδωσαν;

Για ν’ απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό,  θα προσπαθήσουμε πρώτα να ορίσουμε τί εννοούμε με τον όρο πολιτική. Ανατρέχοντας στην Wikipedia, όπως κάθε ερευνητής που σέβεται τον εαυτό του, διαβάζουμε «Με τον γενικό όρο πολιτική εννοείται το σύνολο των μέτρων που λαμβάνονται και των μεθόδων και διαδικασιών που ακολουθούνται, μέσω των οποίων, ομάδες ανθρώπων οργανώνονται και λειτουργούν, προκειμένου να πετύχουν κατά τον καλύτερο τρόπο και με το μικρότερο δυνατό κόστος τους σκοπούς που επιδιώκουν σε διάφορους τομείς δραστηριοτήτων».

Το λήμμα της Wikipedia όχι μόνο δεν απαντάει στο ερώτημα μας, αλλά δεν καθορίζει και το ποιές “ομάδες ανθρώπων” οργανώνονται και “ποιούς σκοπούς επιδιώκουν”.  Ήρθε η ώρα, λοιπόν, να προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα και κενά που έχουν δημιουργηθεί, απο τη δικη μας – πάντα – οπτική γωνία. Εξ΄άλλου δεν υπάρχουν αντικειμενικές αναλύσεις, όπως πολύ εύστοχα έγραψε και ο θύμιος της ελληνοφρένειας σε πρόσφατο σημείωμα του.

Βασικό στοιχείο στην παρακάτω ανάλυση έχει η παραδοχή πως υπεράνω όλων των σχέσεων στη σύγχρονη κοινωνία βρίσκονται οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ των ατόμων που την απαρτίζουν. Στον πρόλογο του «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας» ο Μάρξ αναφέρει χαρακτηριστικά «Στην κοινωνική παραγωγή της ζωής τους, οι άνθρωποι έρχονται σε καθορισμένες, αναγκαίες, ανεξάρτητες από τη θέλησή τους σχέσεις – σε σχέσεις παραγωγής που αντιστοιχούν σε μια καθορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης των υλικών παραγωγικών τους δυνάμεων. Το σύνολο αυτών των σχέσεων παραγωγής αποτελεί την οικονομική διάρθρωση της κοινωνίας, την πραγματική βάση που πάνω της υψώνεται ένα νομικό και πολιτικό εποικοδόμημα και στην οποία αντιστοιχούν καθορισμένες μορφές κοινωνικής συνείδησης».

Ένα δεύτερο βασικό στοιχείο είναι η ύπαρξη τάξεων στην κοινωνία με αντιτιθέμενα συμφέροντα και η διαρκής πάλη μεταξύ τους. «Μέχρι τώρα, η ιστορία όλης της κοινωνίας – γράφει ο Μάρξ στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο – είναι ιστορία ταξικών αγώνων. Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρόνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με δυο λόγια καταπιεστής και καταπιεζόμενος, βρίσκονταν σε συνεχή αντίθεση μεταξύ τους, σ’ έναν αδιάκοπο πόλεμο, άλλοτε κρυφό, άλλοτε φανερό, που κάθε φορά τέλειωνε ή με τον επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την κοινή καταστροφή των αντιμαχόμενων τάξεων… Η σύγχρονη αστική κοινωνία, που προήλθε από την καταστροφή της φεουδαρχικής, δεν κατάργησε τις ταξικές αντιθέσεις. Έθεσε μόνο νέες τάξεις, νέους όρους καταπίεσης, νέες μορφές αγώνα στις θέσεις των παλιών. Η εποχή μας, όμως, η εποχή της αστικής τάξης, χαρακτηρίζεται απ’ το γεγονός ότι απλοποίησε τις ταξικές αντιθέσεις. Ολόκληρη η κοινωνία διχάζεται όλο και περισσότερο σε δυο μεγάλα εχθρικά στρατόπεδα, σε δυο μεγάλες, άμεσα αντιμέτωπες τάξεις: αστική τάξη και προλεταριάτο».

Τα παραπάνω έρχεται να συνδυάσει πολύ ωραία ο Λένιν στα «Άπαντά» λέγοντας ότι  «η πολιτική είναι σχέση ανάμεσα στις τάξεις», όπως επίσης ότι «η πολιτική είναι συμπυκνωμένη έκφραση της οικονομίας». Επιχειρώντας μια ελεύθερη μετάφραση, η πολιτική εκφράζει τα οικονομικά συμφέροντα των αντιμαχόμενων τάξεων όπως αυτά προκύπτουν μέσα από τις σχέσεις παραγωγής. Επομένως, οι σχέσεις παραγωγής είναι αυτές που τελικά υπαγορεύουν την πολιτική που προωθείται και εφαρμόζεται.  Δε νοείται πολιτική που να υπερασπίζεται ταυτόχρονα τα οικονομικά συμφέροντα αστικής τάξης και προλετάριων, γιατί πολύ απλά τα συμφέροντα των τάξεων αυτών είναι εξ΄ ορισμού αντικρουόμενα. Επομένως, και οι εκφραστές της πολιτικής, οι πολιτικοί, δεν υπηρετούν την κοινωνία στο σύνολό της, αλλά την τάξη που εκφράζουν.

Προφανώς και κάποιος μπορεί να έχει τις αντιρρήσεις του πάνω σε αυτους τους δυο θεμελιώδεις πυλώνες της μαρξιστικής ανάλυσης. Ας έχει όμως στο μυαλό του κάτι που είπε και ο Νίκος ο Μπογιόπουλος αυτή την Πρωτομαγιά, ότι η πολιτική δεν είναι αξιώματα, είναι θεωρήματα που πρέπει συνεχώς να αποδεικνύονται. Και οι αποδείξεις βρίσκονται άφθονες τόσο στα κλασσικά έργα των Μάρξ-Ένγκελς, όσο και σε νεώτερα (πχ το βιβλίο του Μπογιόπουλου), αλλά κυρίως στην καθημερινότητά μας. Ειδικά σε περιόδους καπιταλιστικής κρίσης, όπως η σημερινή, ξεσκεπάζονται τόσο οι ταξικές αντιθέσεις, όσο και η κυριαρχία της οικονομίας, ή των «αγορών» αν προτιμάτε που είναι και πιο τρέντυ.

Με τα παραπάνω δεν ισχυριζόμαστε ότι η πολιτική αποτελεί μια παθητική έκφραση των αντικειμενικών οικονομικών συνθηκών. Η ασκούμενη πολιτική επηρρεάζει την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Βλέπουμε, δηλαδή, ότι η πολιτική και η οικονομία βρίσκονται σε μια διαλεκτική σχέση με την μία να επενεργεί στην άλλη. Αυτό το κυκλικό σχήμα μπορεί να θυμίζει σε κάποιους το γνωστό γρίφο «αν η κότα έκανε πρώτη το αυγό ή το αυγό την κότα», μόνο που εδώ είναι ξεκάθαρο ότι η οικονομία είναι αυτή που καθορίζει ποιές ομάδες ανθρώπων έχουν κοινά συμφέροντα (βλ. Τάξεις) και κατ’ επέκταση την πολιτική.

Πολλοί ταυτίζουν την πολιτική με την έννοια του κράτους κ ίσως όχι άδικα. Το κράτος σε κάθε χρονική περίοδο δεν εκφράζει τίποτε άλλο από την πολιτική κυριαρχία μιας τάξης απέναντι σε μια άλλη. Εν προκειμένω, όταν μιλάμε για αστικό κράτος, ανεξάρτητα απο την ειδικότερη μορφή διακυβέρνησης, μιλάμε για δικτατορία της αστικής τάξης. Ο Ένγκελς στην ανάλυσή του στο «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους» εμφανίζει το κράτος ως προϊόν και εκδήλωση των ανειρήνευτων ταξικών αντιθέσεων. Το κράτος «είναι η ομολογία ότι η κοινωνία αυτή μπερδεύτηκε σε μια αξεδιάλυτη αντίφαση με τον ίδιο τον εαυτό της, ότι διασπάστηκε σε ασυμφιλίωτες αντιθέσεις, από τις οποίες δεν έχει τη δύναμη να απαλλαγεί. Και για να μη φθείρουν αυτές οι αντιθέσεις, οι τάξεις με τα αντιμαχόμενα οικονομικά συμφέροντα, τον εαυτό τους και την κοινωνία σ’ έναν άκαρπο αγώνα, έγινε αναγκαία μια δύναμη, που φαινομενικά στέκει πάνω από την κοινωνία, για να αμβλύνει τη σύγκρουση, για να την κρατά μέσα στα όρια της «τάξεως». Και η δύναμη αυτή, που προήλθε από την κοινωνία, αλλά τοποθετήθηκε πάνω απ’ αυτήν, που όλο και περισσότερο αποξενώνεται απ’ αυτήν, είναι το κράτος».

Το (αστικό) κράτος και η ασκούμενη απ’ αυτό πολιτική έχει σε γενικές γραμμές τρείς ρόλους: Τον πρώτο τον αναλύσαμε προηγούμενως και δεν είναι άλλος απο το ρόλο του ως όργανο καταπίεσης ενός κομματιού της κοινωνίας απο ένα άλλο. Ο δεύτερος έχει να κάνει με την επιβολή της εκάστοτε κυρίαρχης ιδεολογίας (με όλα τα γνωστά μέσα απο εκπαίδευση μέχρι μμε) ώστε να επιτευχθεί η ιδεολογική ενσωμάτωση των εκμεταλλευόμενων τάξεων, η συναίνεση της κοινωνίας και η επιζητούμενη σταθερότητα. Τέλος, εν μέσω καπιταλιστικής ανάπτυξης, το κράτος οφείλει να εγγυάται τα συλλογικά συμφέροντα της αστικής τάξης, του χρηματοπιστωτικού και βιομηχανικού κεφαλαίου. Επιβάλλεται, δηλαδή, να έχει μια σχετική αυτοτέλεια απο τα επιμέρους αντιμαχόμενα συμφέροντα των καπιταλιστών, ώστε να διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία ενός αδηφάγου και ασταθούς απο τη φύση του συστήματος, το οποίο θα κατέρρεε άμεσα σε ένα περιβάλλον «ελεύθερου ανταγωνισμού».  Σε αυτή την φαινομενική ουδετερότητα του κράτους πατάνε πολλοί όταν ισχυρίζονται ότι το κράτος στέκεται υπεράνω των οικονομικών συμφερόντων.

Σήμερα παρατηρούμε μια έντονη προσπάθεια της αστικής τάξης να αμβλύνει την παραπάνω ανάλυση. Προωθείται μαζικά και επίμονα μια εικόνα της πολιτικής αυτονομημένης και αποκομένης απο την οικονομία. Το κράτος παρουσιάζεται ως μια οντότητα υπεράνω τάξεων, να εκφράζει τα «συμφέροντα» όλων των πολιτών, ενώ οι επιδιώξεις της αστικής τάξης καμουφλάρονται κάτω από τον μανδύα του «εθνικού συμφέροντος».

Πράγματι σε συνθήκες «ανάπτυξης» και καπιταλιστικής ευημερίας μπορούμε να εντοπίσουμε μια σχετική αυτονομία των πολιτικών θεσμών απέναντι στις αγορές, έναν αέρα δημοκρατίας και μια εφήμερη «υπεράσπιση» της πλειοψηφίας της κοινωνίας. Όμως οι μάσκες πέφτουν σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή που ζούμε σήμερα.Γίνεται τότε ξεκάθαρο ότι το κράτος υπάρχει για να προασπίζεται τα οικονομικά συμφέροντα της αστικής τάξης, των κεφαλαιοκρατών, και θα κάνει ότι μπορεί προς αυτή την κατεύθυνση, διακινδυνεύοντας ακόμα και την ίδια του την ύπαρξη. Δε χρειάζεται, νομίζω, να φέρουμε συγκεκριμένα παραδείγματα για να υποστηρίξουμε τη θέση αυτή. Η τελευταία διετία βρίθει απο μέτρα υποστήριξης των τραπεζών, ενίσχυσης των βιομηχάνων, αντεργατικών μέτρων για την άντληση μεγαλύτερης υπεραξίας κτλ. Κράτη και αγορές ταυτίζονται απόλυτα.

Δε πρόκειται να χαράξουμε εδώ τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πολιτικών που υπερασπίζονται τα συμφέροντα των εργαζομένων και αυτών που εκπροσωπούν το κεφάλαιο. Ο καθένας έχει μάτια και βλέπει και μυαλό και κρίνει. Αυτό που θέλουμε να δείξουμε, με βάση όλα τα παραπάνω, είναι πρώτον ότι δεν μπορούμε να βάλουμε όλους τους πολιτικούς στο ίδιο τσουβάλι (χρειαζόμαστε δύο τσουβάλια όσες χοντρικά και οι τάξεις)  και δεύτερον, ότι οι πολιτικοί που μας κυβερνάνε αυτά τα χρόνια δεν είναι προδότες. Δεν είναι προδότες γιατί ποτέ δεν ήταν με το μέρος της πλειοψηφίας της κοινωνίας, της εργατικής τάξης. Άρα  εξ’ ορισμού δεν μπορούν να την προδώσουν κιόλας.  Η αποστολή τους είναι συγκεκριμένη και την εκτελούν κατά γράμμα. Τέλος, δεν έχει κανένα απολύτως νόημα η ανακύκλωση πολιτικών, που πίσω απο τις παραπλανητικές διαφορές, έχουν την ίδια ταξική ταυτότητα.

Σε ένα άρθρο του τον Απρίλη του 1853, ο Μαρξ έγραφε: «Το καλύτερο που μπορεί να ειπωθεί για την τεχνοκρατική κυβέρνηση είναι ότι αντιπροσωπεύει την πολιτική ανικανότητα στη φάση της μετάβασης…»  Οι κυβερνήσεις δεν μιλάνε πλέον για το ποια οικονομική κατεύθυνση θα ακολουθήσουν. Οι οικονομικές κατευθύνσεις είναι αυτές που γεννάνε τις κυβερνήσεις.

ΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΚΥΡΙΟΙ.. ΕΙΝΑΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ ΤΑΞΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ

ΥΓ: Την Κυριακή έρχονται εκλογές. Καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας τα παραπάνω όταν ψηφίζουμε. Αλλά κυρίως να τα έχουμε στο μυαλό μας στους αγώνες που έρχονται.

“Ενωμένη αριστερά” : όνειρο ή εφιάλτης; (απο Cogito ergo sum)

Σκεφτόμουνα εδώ και καιρό να γράψω ένα κείμενο για την “ενωμένη αριστερά” υπέρ της οποίας κραυγάζουν πολλοί τελευταία, αλλά όπως πάντα σχεδόν κάποιος έγραψε κάτι αρκετά καλό πάνω στο θέμα αυτό.
Αντί πρωτότυπου κειμένου, λοιπόν, αναδημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο από το ιστολόι Cogito ergo sum (οι υπογραμμίσεις δικές μας) :

update (24/3): Ακολούθησε και μια νεα ανάρτηση στο Cogito Ergo Sum πάνω στο ίδιο θέμα.

Μια αποστροφή μου στο κλείσιμο του χτεσινού σημειώματος στάθηκε αφορμή να ακούσω τα “σχολιανά” μου από τους θιασώτες τής “ενωμένης αριστεράς”. Σήμερα, λοιπόν, θα διατυπώσω ορισμένες σκέψεις γύρω από το ζήτημα της…ένωσης να το πω, συνεργασίας να το πω, συνεννόησης να το πω… των λεγόμενων αριστερών κομμάτων.

Το θέμα είναι όντως πολύ “πιασάρικο” τον τελευταίο καιρό. Και το περίεργο είναι ότι υπέρ τής ενωμένης αριστεράς ακούγονται καλά λόγια από δυο κυρίως κατηγορίες ανθρώπων. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι δημοσιογράφοι-παπαγαλάκια τού αστικού συστήματος (τύπου Πρετεντέρη, ένα πράμα), οι οποίοι αθροίζουν τα δημοσκοπικά ποσοστά τής αριστεράς για να διαπιστώσουν ότι μια συνασπισμένη αριστερά θα μπορούσε να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν απλοί πολίτες οι οποίοι ψηφίζουν -κατά κανόνα- ένα από τα δυο μεγάλα αστικά κόμματα. Με άλλα λόγια, το μεγαλύτερο ποσοστό όσων υπερθεματίζουν την ένωση όλων των αριστερών κομμάτων, δεν ψηφίζει αριστερά!

Ας παραβλέψουμε, λοιπόν, το παραπάνω “ύποπτο” γεγονός κι ας πάμε παρακάτω. Το πρώτο ερώτημα που μπαίνει είναι απλό: πάνω σε ποια βάση θα ενωθούν όλα αυτά τα κόμματα; Μη γελιόμαστε, δεν φτάνει να (αυτο)χαρακτηρίζεται κάποιος ως “αριστερός”, έτσι; Ο οποιοσδήποτε (αυτο)χαρακτηρισμός δεν μπορεί να αποτελέσει συνδετικό κρίκο. Μάλιστα δε, είναι τόση η παραχάραξη που έχει υποστεί ο όρος “αριστερά”, ώστε δικαίως το ΚΚΕ σπεύδει να διευκρινήσει ότι“εμείς δεν είμαστε αριστεροί, είμαστε κομμουνιστές”.

Σε ποια κοινή βάση, λοιπόν, θα γίνει αυτή η περιλάλητη ένωση όταν, για παράδειγμα, το ΚΚΕ έχει ως βασικό άξονα της πολιτικής του την ανατροπή τού αστικού καθεστώτος και την άρνηση αποδοχής οποιουδήποτε χρέους, ο ΣΥΡΙΖΑ διατυμπανίζει την ανάγκη επαναδιαπραγμάτευσης των όρων τού μνημονίου και η Δημοκρατική Αριστερά αναζητά πολιτικές ανακούφισης των λαϊκών στρωμάτων στα πλαίσια τού σημερινού συστήματος; Πώς να χωρέσουν όλοι κάτω από το ίδιο κεραμίδι, όταν άλλοι θέλουν να δώσουν αγώνα για μια “Ευρωπαϊκή Ένωση των λαών” και άλλοι προκρίνουν ως λύση την αποχώρηση από την Ε.Ε.;

Αλλά, ας πούμε ότι με κάποιον μαγικό τρόπο όλα τα παραπάνω αγεφύρωτα χάσματα γεφυρώνονται και επέρχεται η πολυπόθητη ένωση. Μήπως αυτό σημαίνει ότι το ενοποιημένο σχήμα θα δρέψει αθροιστικά και στο ακέραιο τα ποσοστά όλων των συνιστωσών του; Κάθε άλλο! Σημαντικό ποσοστό των -δημοσκοπικών- φηφοφόρων του ΚΚΕ θα “τσινίσουν” στο θέαμα τής συστέγασής τους με τον Μπίστη και εξ ίσου σημαντικό ποσοστό των οπαδών τού ΣΥΡΙΖΑ θα βγάλουν σπυράκια μπροστά σε ένα μόρφωμα όπου θα συμμετέχει η Παπαρήγα.

Τέλος πάντων, ας δεχτούμε ότι οι ψηφοφόροι θα πειθαρχήσουν στις κεντρικές επιλογές των κομμάτων τους, ότι τα δημοσκοπικά ποσοστά θα διατηρηθούν ως την κάλπη και ότι οι εκλογές δίνουν αυτοδύναμη πρωτιά στην “ενωμένη αριστερά”. Θαύμα! Μόνο που, ως γνωστόν, τα θαύματα δεν κρατάνε πολύ. Η εμπειρία, τόσο των κεντροαριστερών κυβερνήσεων στην Ευρώπη όσο και των κεντροαριστερών αντιπολιτεύσεων στην Ελλάδα, λέει ότι τέτοιοι συνασπισμοί δεν μπορούν να διατηρήσουν επί μακρόν την συνοχή τους. Άλλωστε, πώς να διατηρηθεί μια συνοχή η οποία, πολύ απλά, δεν υπάρχει;

Ας είναι, όμως. Θα πάψω να είμαι μεμψίμοιρος και θα δεχτώ ότι αυτό το μόρφωμα της “ενωμένης αριστεράς” αποδεικνύεται…μπετόν. Πώς θα πορευτεί, όμως; Θα παρακαλέσει την “διεθνή των τοκογλύφων” να μας λυπηθεί; Θα επαναδιαπραγματευτεί με την τρόικα, αναγκάζοντάς την με το λέγε-λέγε να αλλάξει ρότα; Θα πείσει το μεγάλο κεφάλαιο να προχωρήσει σε επενδύσεις, δίχως να του εξασφαλίσει υψηλή κερδοφορία; Θα επιμείνει στον “δημοκρατικό διάλογο” με τους “κοινωνικούς εταίρους”, προκειμένου να αναστηλωθούν τα γκρεμισμένα εργατικά δικαιώματα χωρίς να πάρουν οι βιομήχανοι τα εργοστάσιά τους και να τα πάνε στην Βουλγαρία ή στην Ταϊβάν;

Ας μη γελιόμαστε. Όσο καλές προθέσεις κι αν είχε μια τέτοια -υποθετική- κυβέρνηση, μέσα σε λίγες μέρες θα καταντούσε τσίρκο και καραγκιοζαρία, με την οποία θα γέλαγε όχι μόνο ο κάθε πικραμένος αλλά και ο κάθε καπιταλιστής. Και πολύ σύντομα η αίσθηση ευφορίας τού λαού, την οποία θα είχε προκαλέσει η “ένωση”, θα μετατρεπόταν σε απογοήτευση, σε νέο σκύψιμο του κεφαλιού (βαθύτερο τούτη την φορά), σε αίσθημα προδοσίας και σε αδυνάτισμα της όποιας διάθεσης για σύγκρουση και ρήξη.

Τελικά, μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν εφιάλτης για τα λαϊκά στρώματα και ευχής έργο για το αστικό σύστημα, το οποίο θα επανέκαμπτε σε ελάχιστο χρόνο και θα εύρισκε πρόσφορο έδαφος για να γίνει πιεστικώτερο και κτηνωδέστερο. Η μόνη συνεργασία που μπορεί να αποδειχθεί επωφελής για τα χειμαζόμενα λαϊκά στρώματα δεν επιτρέπεται να έχει άλλη βάση παρά την σύγκρουση με το αστικό καθεστώς και την ανατροπή του. Όλα τα υπόλοιπα είναι φούμαρα και…άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε.